Wednesday 10 August 2011

Της γενικής το κάγκελο


Σήμερα παιδάκια, θα μιλήσουμε για τη γενική. Όχι γενικά και αόριστα. Η γενική είναι μια πτώση, που δεν έχει καταργηθεί. Είναι η δεύτερη από τις πέντε πτώσεις, μα τι έκπληξη έχουμε πέντε...
Ονομαστική: Ο άνθρωπος
Γενική: Του ανθρώπου
Δοτική: Τω ανθρωπω
Αιτιατική: Τον άνθρωπο
Κλητική: Ω άνθρωπε

Σύμφωνα με το Wikipedia Γενική είναι η πτώση που μεταχειριζόμαστε όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε το γένος σε κάποιο πτωτικό μέρος του λόγου. Σε όλες τις γλώσσες όπου συναντάμε τη γενική χρησιμοποιείται, βασικά, για να απαντήσουμε στην ερώτηση τίνος;

Ακούω χθες στα αθλητικά, η Βίσλα Κρακοβία. Μάνα μου ρε την Κρακοβία, την λυπήθηκα τόση κακοποίηση. Κρακοβίαςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςς. Είναι η ομάδα Βίσλα που ανήκει στην πόλη Κρακοβία. Επομένως, τη θέλει τη ρημάδα τη γενική. Στο πολωνικά η πόλη είναι Krakow ή κάπως έτσι. Άντε και με τη νίκη.

Ακούω σε διαφήμιση κομμάτια από στήθος κοτόπουλο. Κοτόπουλου γιε μου, που μου κάμνεις τζαι διαφήμιση αλλά τα βασικά της γλώσσας σου δεν τα ξέρεις. Κομμάτια από στήθος του κοτόπουλου θέλεις να πεις, αλλά επειδή κάθε δευτερόλεπτο το πληρώνεις στη διαφήμιση, προσπαθείς να εξοικονομήσεις λεφτά.

Δεν πήγες να ζητήσεις την άποψη του πάτερ Αντρέα. Για να μην κλίνω όλο το ρήμα, γενική είναι του πατέρα, αρχαία του πατρός για ενημέρωση. Επομένως ζήτησες την άποψη του πατέρα Αντρέα. Απλά και όμορφα.

Η τύπισσα που λέει τα διεθνή στο Mega μας είπε του Μιλάνο. Χρυσή μου η πόλη στα ιταλικά είναι Μιλάν. Είτε πες το ιταλικά είτε χρησιμοποίησε το εξελληνισμένο Μιλάνο που κλείνεται. Το ίδιο ισχύει και για το Λονδίνο, το Τορίνο, τη Λίλη και για οποιαδήποτε άλλη πόλη ή χώρα της αλλάξαμε το όνομα.

Θέμα υπάρχει με τα ονόματα που είναι τα ίδια. Καλιφόρνια, Πασαντίνα, Φλόριντα. Υποθέτω σωστό είναι να πούμε και της Καλιφόρνια και της Καλιφόρνιας. Αν ξέρει κάποιος ας μας διαφωτίσει.

Και μιας και πιάσαμε τις κλήσεις, όταν φωνάζουμε τον Κωνσταντίνο δεν λέμε Κωνσταντίνο έλα, λέμε Κωνσταντίνε έλα. Αλλιώς τον φωνάζουμε Κώτσιο που δεν έχει κλητική και το θέμα τέλειωσε. Τον Πέτρο θα του φωνάξουμε Πέτρο, και όχι Πέτρε γιατί τα δισύλλαβα, αρσενικά ονόματα δεν κάνουν κλητική σε –ε αλλά σε –ο.

Και τώρα που έβγαλα το άχτι μου και είπα τον πόνο μου επιστρέφω στη δουλειά μου.

27 comments:

  1. τωρά ξέρω ποις θα θκιαβάζει ΤΩΝ ΚΟΡΩΝ γραμματική, συντακτικό, whatever.... :p

    ReplyDelete
  2. Ρε αγάπη μα είσαι σοβαρός; υπήρχε περίπτωση να σε αφήσω να τους διαβάσεις γλώσσα;

    ReplyDelete
  3. τα δισύλλαβα, αρσενικά ονόματα δεν κάνουν κλητική σε –ε αλλά σε –ο

    Έναν λεπτό σιόρ...
    Δηλαδή αν θέλω να φωνάξω του Κίκη (του Εθνικού) -που εν δισύλλαβο αρσενικό όνομα- εννα του φωνάξω Κίκο αντί Κίκη; Εν θα πολοηθεί ο Κίκκος Λανίτης ύστερα; Τί να τον κάμω τον εικαστικό οεο;

    ReplyDelete
  4. Mpori na ime mazoxistria alla i ali8ia ine oti mu aresi i gramatiki tis ellinikis glossas, gi afto k nio8o asxima pu pao se aggliko sxolio gt idi 3ekinisa na paratiro oti pefti h meni stasimo to epipedo ton ellinikon mu

    ReplyDelete
  5. Ινβίκτους αν σου απαντήσει Λανίτης φρόντισε να είναι που τζείνους που έχουν το Aphrodite Hills να κλείσεις καμιά βίλα με πισίνα. έχουν τζαι Kids club.

    Μαθητούδι άλλως μικρή μου αδερφή :)) τζαι εμένα αρέσκει μου πολλά η γραμματική. τα ελληνικά σου μπορείς να τα βελτιώσεις διαβάζοντας από μόνη σου. οι γνώσεις που μας μένουν είναι αυτές που αποκτήσαμε επειδή το θέλουμε και όχι επειδή μας τες επέβαλε το σχολείο.

    ReplyDelete
  6. Μάνα συμφωνώ σε όλα πλην της Καλιφόρνια(ς)! Νομίζω στις ξένες λέξεις που παραμένουν άκλιτες δεν μπαίνει σίγμα τελικό. Φυσικά εγώ απόφοιτος πρακτικού είμαι και τα Ελληνικά μου στοιχειώδη! Ωραία ανάρτηση πάντως ειδικά με τις διαφημίσεις θυμώνω πολύ κι εγώ γιατί είναι εγκληματικές και επιδεινώνουν την ήδη κακή κρήση της Ελληνικής από το λαό μας!

    ReplyDelete
  7. χαχαχαχαχα
    σωστή η μάδερ!

    αλλά εννα διαφωνίσω στο Μιλάν... Μιλάνο στα ιταλικά (τζιαι στα ελληνικά), Μιλάν στα Αγγλικά!

    Ακου τωρά διάλογο περι γενικής μεταξυ της ανιψιοτεχνης μου (2χρονη Κυπραία) τζιαι του γαμπρού μου (40άρης Κρυοχωρίτης με λίγες γνώσεις στα Ελλήνικα)

    - o, ma einai to skillaki tis Maria?
    - ΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣ

    λαλέι του η μιτσιά!

    ReplyDelete
  8. xexexexee, swsti i paratirisi tis mitsiassssssssssssss

    ReplyDelete
  9. @Brenda: Ώρες, ώρες νιώθω ότι είμαστε το ίδιο άτομο!

    ReplyDelete
  10. "Όλα τα πτυχία εγκριμένα..."

    Τα ελληνικά πάλι όχι.

    ReplyDelete
  11. το έψαξα στο google αλλά έπεσα σε ιταλικό χάρτη. ευχαριστώ για τη διόρθωση Ποστ. και το Τορίνο υποθέτω είναι Τορίνο στα ιταλικά...

    Μπρέντα για την Καλιφόρνια αφού είπαμε να μας διαφωτίσει κάποιος που ξέρει :)

    Αντίχριστε κανεί τζαι εγεμώσαμε σορόπια. πως φαίνονται όσοι αγαπούν...

    εγκριμένα και διαλυμένα Dr.

    ReplyDelete
  12. "Επόμενος τη θέλει τη ρημάδα τη γενική". Μήπως ήθελες να γράψεις "Επομένως";

    Έγραψες! Τι μου θύμησες τώρα..... Μια θεία μου έχει γιο που το λένε Στέφανο. Αυτή επιμένει και όταν απευθύνεται σε αυτόν, φωνάζει Στέφανο(οο)ενώ έπρεπε να λέει Στέφανε.

    Μάλλον τον προορίζει για πρίγκιπα του Μονακό.
    Αρχοντοχωριατισμός με τα όλα του.

    ReplyDelete
  13. χαχαχα Μηπως να σε βαλουμε σε ταξη..για καλοκαιρινα μαθηματα;;

    ReplyDelete
  14. φιλιά εστειλα;; οχι;;;

    Φιλιά πολλά Καλοκαιρινα σε ολη την οικογενεια!

    ReplyDelete
  15. Μάνα άρεσε μου το μάθημα...μήπως να μας έκαμνες πιο συχνά έτσι είδους εκπαιδευτικές αναρτήσεις;

    ReplyDelete
  16. HeatJo όταν ο ξάδελφος πάει Μονακό θυμήσου να μας καλέσεις σε κανένα event. γουστάρω να δω τον Αλβέρτο να ζαώνει τα μούτρα του επειδή θα κάμνουν οι κόρες φασαρίες. το διόρθωσα το επόμενος και σε ευχαριστώ για την επισήμανση.

    Coύλα άφησες τις παραλίες και τα ξενύχτια; ανταποδίδω τα φιλιά και σου εύχομαι να περνάς όμορφα.

    Aenima μεν με κουρτίζεις... άτε επείστηκα. θα κάμνουμε ένα σεμινάριο το μήνα.

    ReplyDelete
  17. Συμμερίζομαι τον πόνο σου.
    Αν και στον Πάτερ Αντρέα είναι νομίζω σωστό και το του Πάτερ Αντρέα γιατί είναι όλο μαζί ένα όνομα. Όπως λέμε της κυρα-Λένης και είναι σωστό.
    Σε καταλαβαίνω...

    ReplyDelete
  18. α καλα, απο τετοια μαργαριταρια...
    να φαν κι οι κοτες.
    πολυ το χαλι...

    ReplyDelete
  19. Ήρτα!
    Κατ'αρχάς Μάνα πράβο σου που ασχολείσαι με τη γλώσσα, ενόμιζα ότι όσοι ασχολούμαστε τζιαι επιμένουμε εγίναμε πλέον γραφικοί σε τούτη τη χώρα που το αγγλικό έχουμεν το τόσον εύκολο.
    Πρώτα πρώτα οι πτώσεις στη νέα ελληνική τέσσερις είναι, η δοτική εν της αρχαίας τζιαι διατηρείται στα ελληνικά μόνο μέσα από κάποιες εκφράσεις π.χ. δόξα τω θεώ, είναι τοις πάσι γνωστό κλπ.

    Συμφωνώ με τη Βισλα ΚρακοβίαΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣΣ.

    Με το "στήθος κοτόπουλο" έχω μία μικρή επιφύλαξη: δε θυμούμαι τωρά ακριβώς τον μηχανισμό, όπως τον περιγράφουν οι γλωσσολόγοι, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι όντως δόκιμο να το χρησιμοποιούμε έτσι, όπως λέμε π.χ. "ένα ποτήρι νερό", πράγμα που δεν είναι το ίδιο με το "ένα ποτήρι νερού", φράση που περιγράφει ένα ποτήρι που προορίζεται για νερό και όχι ένα ποτήρι που περιέχει νερό. Με επιφύλαξη, πάντα.

    Το ίδιο ισχύει και για τον "πάτερ". Μπορεί γραμματικά να είναι μεν λάθος αλλά έχει τόσο πολύ ριζώσει μέσα μας η αντίληψη πως αυτός ο τύπος είναι ο σωστός που δεν μπορείς πλέον να την ακυρώσεις από τη μία στιγμή στην άλλη. Εξάλλου, αν είναι να το αλλάξουμε θα πρέπει να αλλάξουμε και τις άλλες πτώσεις και να λέμε "την λειτουργία θα τελεσει ο πατήρ-Αναστάσιος" και όχι "ο πάτερ-Αναστάσιος" διότι ο τύπος "πάτερ" είναι κλητική. Αν προσέξεις βέβαια, οι ίδιοι οι ιερείς όντως έτσι αποκαλούν ο ένας τον άλλο, δεν πρόσεξα ποτέ όμως αν χρησιμοποιούν σωστά και τη γενική.

    Με την Καλιφόρνια κλπ δεν μπορώ εμπεριστατωμένα να σε βοηθήσω (όι πως στα άλλα άνοιξα τζιαι εγκυκλοπαίδειες για να τα πω) αλλά ακούεται μου πιο σωστό χωρίς το "Σ", ίσως γιατί δεν μας είναι λέξη τόσο οικεία. Ενώ ας πούμε το Παρίσι (που όλοι το γνωρίζουμε γιατί άλλωστε Κυπραίος χωρίς Παρίσι, πιάνο χωρίς τυρί) έρκεται σου πιο εύκολο να πεις "του Παρισιού!".

    Και το τελευταίο: Ινβίκτε, κανεί εξυπνάδες! Θέλεις τον κανόνα ολόκληρο:
    Τα δισύλλαβα, αρσενικά ονόματα *που λήγουν σε -ος στην ονομαστική ενικού* δεν κάνουν κλητική σε –ε αλλά σε –ο. Άτε πήαιννε πλύννε κανένα πιάτο τζιαι εγέμωσες τους τόπους με τες μαειρκές σου!

    ReplyDelete
  20. εγώ δεν έχω υπόθεση με γραμματική και ορθογραφία! Εν δύσκολο να μάθεις άμα μεγαλώσεις..we should δηλαδή δεν υπάρχει δικαιολογία αφού είναι η γλώσσα μας αλλά δεν υπάρχει όρεξη..

    ReplyDelete
  21. Συμφωνώ 100% με την ανάρτηση της Μάνας. Ωστόσο, πρέπει να διευκρινιστούν κάποια σημεία:
    1. Όταν μιλάμε για κλίση ονομάτων στα Νέα Ελληνικά, δεν συμπεριλαμβάνουμε τη δοτική η οποία συναντάται πλέον μόνο σε παγιωμένες εκφράσεις της αρχαίας και της καθαρεύουσας (π.χ. εν λευκώ, συν γυναιξί και τέκνοις).
    2. Στη γραμματική, δεν μιλάμε για ''κλήσεις'' (< καλώ) αλλά για ''κλίσεις''(< κλίνω), εξού και ''κλιτικός'', ''κλιτός'', ''άκλιτος''. Εξαιρείται η κλητική πτώση που χρησιμοποιείται για να καλέσουμε/προσφωνήσουμε κάποιον.
    3. Τα δισύλλαβα, αρσενικά ονόματα που λήγουν σε -ος δεν σχηματίζουν κλητική σε –ε αλλά σε –ο. Ωστόσο, μπορώ να θυμηθώ 2 εξαιρέσεις στον κανόνα. Τα κύρια ονόματα ''Πέτρος'' και ''Παύλος'' σχηματίζουν κλητική και σε -ο (σύμφωνα με τον γενικότερο κανόνα) και σε -ε (αυτό είναι κατάλοιπο της γλώσσας της Καινής Διαθήκης και εν πολλοίς ξεπερασμένο σύμφωνα με τη γλώσσα της εποχής μας). Πάντως, υπάρχουν ομιλητές που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούν τον τύπο ''Παύλε''.
    4. Έχω την εντύπωση πως και το ''της Καλιφόρνια'' και το ''της Καλιφόρνιας'' είναι αποδεκτοί τύποι, αλλά δεν είμαι απολύτως βέβαιος.
    Ζητώ συγγνώμη από τη Μάνα για την κατάχρηση της φιλοξενίας της. Ελπίζω τουλάχιστον ότι λύθηκαν κάποιες απορίες. :)

    ReplyDelete
  22. Γουστάρω εξηγήσεις τελευταίε ανωνυμε και Εολικα. το να μαθαίνεις τη γλώσσα έχει πλάκα απορώ που σε πολλούς φαίνεται βαρετό.

    εόλικα λέμε ένα ποτήρι νερό εννοώοντας ένα ποτήρι με νερο. ενώ το κοτόπουλο είναι το στήθος του κοτόπουλου. για αυτό μου φαίνεται λάθος. περιμένουμε κάποιον να μας το διευκρινήσει.

    Η Καλιφόρνια και της Καλιφόρνιας και τα δύο είναι σωστά. αν θυμάμαι καλά το Βήμα γράφει Καλιφόρνια Τα Νέα Καλιφόρνιας αν μετρά τι λένε οι εφημερίδες.

    δεν ήξερα για την εξαίρεση της κλητικής σε -ε, χαίρομαι που το έμαθε. Ω Παύλε, λέει στις Πράξεις των Αποστόλων...

    Θα μαζεύω παρατηρήσεις για ένα άλλο ποστ γλώσσας.

    ReplyDelete
  23. κάνεις και ιδιαίτερα;

    ReplyDelete
  24. κάμνει ρε, 50 ευρώ το μισάωρο, ενδιαφέρεσαι;

    ReplyDelete
  25. όπως Κτηνό. τους γαύρους δεν τους χρεώνουμε τόσα. κάνουμε γερές εκπτώσεις.

    ReplyDelete
  26. πες τα "μάνα" [μου] να σ ακούσουν!! εγώ τα ακούω και μου σηκώνονται οι τρίχες. θέλουμε να λεγόμαστε κι Ευρωπαίοι πανάθεμα μας.ουφ, συγχύστηκα!!

    ReplyDelete
  27. Το Μιλάνο στα ιταλικά είναι Milano και όχι Milan (όπως εσφαλμένα διατύπωσες), επομένως δεν είναι δόκιμο να πούμε του Μιλάνου. Το Σωστό είναι του Μιλάνο. Το ίδιο ισχύει και για το Τορίνο, το Μοντε Κάρλο και τη Σιένα.
    Gracie

    ReplyDelete