Το αστείο

Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να πεις κάτι ιδιαίτερα σοβαρό, είναι να το πεις με τρόπο λες και καλαμπουρίζεις. Αυτό το διφορούμενο, τώρα το λέει στα αλήθεια ή κάνει πλάκα ύφος και στιλ σώζει την κατάσταση. Γιατί αφού είναι αστείο, ο άλλος δεν μπορεί να τα πάρει στην κράνα και από την άλλη περνάς το μήνυμα που θέλεις.

As simple as that. Θέλεις για παράδειγμα να πεις στην ενοχλητική συνάδελφο ότι τα ρούχα της κόρης της που φορεί είναι χάλια πάνω της. Δεν πας να της πεις μα τι είναι αυτά που φόρεσες, στην εφηβεία νομίζεις ότι είσαι; Όχιιιιιιιιιιιι. Παίρνεις ένα χαμογελαστό ύφος και της λες, έλα συ βρε θα ζήλευαν 16χρονες το ντύσιμό σου. Αν κόβει ο νους της θα πάρει αμέσως το νόημα. Αν όχι θα το πάρει ως κομπλιμέντο.

Δεν διάβαζα τις διακοπές Σοσύρ για το σημαίνον και το σημαινόμενο της γλωσσολογίας και μου ήρθε διάθεση για φιλοσοφία. Απλά σε μια από τις συγκεντρώσεις που βρέθηκα, ένα ζευγάρι γνωστών μου αντάλλασσε πυρά με αυτό ακριβώς τον διφορούμενο τρόπο. Εκείνος έλεγε ότι θα έπρεπε ο γάμος να ήταν σαν ένα δεκάχρονο συμβόλαιο που στο τέλος ο καθένας ακολουθεί το δρόμο του και εκείνη του απαντούσε ότι έχουν δίκαιο όσοι λένε για τα εφτά χρόνια φαγούρας στον έγγαμο βίο.

Και τότε κατάλαβα πως όταν ακούμε ζευγάρια να λένε αστεία τάχα μου του στιλ «θα σε δώσω μέσα να πάρω άλλη», «τι ήθελα εγώ τις παντρειές» «πιο καλή μοναξιά», «σου χάρισα τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου και εσύ δεν το εκτίμησες», κατά βάθος το εννοούν απόλυτα αυτό που λένε. Το εννοούν ως εκεί που δεν πάει άλλο. Είναι βαρύ όπως και να το κάνουμε να λες σε κάποιον που υποτίθεται έχεις ορκιστεί να περάσεις τη ζωή σου μαζί του, ότι κουράστηκες, ότι βαρέθηκες ότι θα ήθελες να ήσουν κάπου αλλού ίσως και με κάποιον άλλο.

Υπό τύπου αστείου, λένε τις πιο πικρές αλήθειες. Αυτά που ίσως δεν θα τολμούσαν να πούνε στον άλλο κατάμουτρα, το λένε με το χαμόγελο στα χείλη. Το διφορούμενο, όπως θα έλεγε ο Κούντερα, κάνει θαύματα. Έλα εδώ μπουλούκε μου, λες στο έταιρο ήμισι που έχει πάρει κιλάκια τώρα τελευταία. Πώς να σε παρεξηγήσει; Μπουλούκο τον λες, δεν τον είπες δα και χοντρό.

Το αστείο, το τραγικό θα έλεγα της υπόθεσης, είναι ότι μπορεί να περάσουν και χρόνια, λέγοντας αλήθειες μέσω αστείων. Την αλήθεια είναι δύσκολο να τη διαχειριστείς. Θέλει κότσια και θέλει δύναμη να μην κρύβεσαι πίσω από τις λέξεις. Τις λέξεις που οδηγούν σε πράξεις. Γιατί όταν θα πεις στον άλλο κατάμουτρα βαρέθηκα να ζω μαζί σου, το επόμενο βήμα είναι να κάνεις κάτι για αυτό. Με τα αστεία όμως τη βγάζεις στο απυρόβλητο.